یو پی اس (UPS) به معنای منبع تغذیه بدون وقفه Uninterruptible Power Supply
یو پی اس (UPS) یک منبع تغذیه الکترونیکی است که وظیفه اصلی آن ، تامین پیوسته انرژی برق برای دستگاههای مصرف کننده ای میباشد که نسبت به اختلالات شبکه برق حساس اند ونیازمند تامین مداوم انرژی برق میباشند . مانند: تجهیزات مخابراتی ، آزمایشگاهی ، بیمارستانی ، ادارات و شرکتهای بزرگ و . . .
برای اینکه تجهیزات الکترونیکی حیاتی بتوانند با وجود مشکلات در شبکه برق شهری به کار خود ادامه دهند نیازمند دستگاه یو پی اس میباشند .از جمله مشکلات شبکه برق شهری را به این صورت میتوان مطرح کرد: پارازیت خط ،اختلال الکترومغناطیسی (EMI) ، اضافه ولتاژهای گذرا (Surge) ، افت ولتاژ لحظه ای و قطعی برق.
برخي از منابع برق اضطراری که از باتری براي توليد انرژی الکتريکي استفاده ميکنند، فقط قادرند براي مدت محدودي ( بسته به مقدار مصرف سيستم مورد تغذيه ) برق آنرا تامين نمايند، ولي برخي ديگر قادرند به مدت نامحدودی تا زمان وصل شدن مجدد برق شهر، برق اضطراري را تامين کنند . اينگونه سيستمها دارای موتور مکانيکي و ژنراتور ميباشند و تا زمانی که سوخت موتور مکانيکی تامين شود ميتوانند در محدوده قدرت نامی ژنراتور برق اضطراري را تامين نمايند. خصوصيت ديگري که منابع تغذيه اضطراری را از يکديگر متمايز ميکند مدت زماني است که طور مي کشد تا بعد از قطع شدن برق شبکه، برق اضطراري وصل شود. برخي از سيستمها قادرند بدون تاخير بعداز قطع برق شهر در عرض چند ميلي ثانيه برق اضطراري را وصل نمايند. اينگونه منابع تغذيه اضطراری که معمولا انرژی خود را از باطري تامين ميکنند در مکانهايي مانند اتاق عمل ، اتاق کامپيوتر ، سيستم های نظامی و … مورد استفاده قرار ميگيرند در مقابل سيستمهايی که از موتور مکانيکي و مولد براي توليد برق اضطراري استفاده ميکنند بدليل اينکه موتور مکانيکي برای راه اندازي نيازمند زمان است داراي تاخير در وصل برق اضطراري خواهند بود . لذا باتوجه به خصوصيات و نياز محل مورد استفاده يکي از اين سيستمها يا ترکيبي از هر دو نوع ممکن است استفاده گردد.
۱- برق اضطراري سيستم هاي ايمني و حفاظتي:
در سيستمهاي ايمني و حفاظتي نظير سيستم اعلام حريق و سيستم تلويزيون مداربسته يا سيستم اعلام سرقت برق اضطراري جزو ضروريات سيستم بوده و بسيار مهم مي باشد. معمولا چون ولتاژ تغذيه اين سيستم ها ولتاژ پايين ” DC “و در حدود ۶ تا ۱۲ ولت مي باشد لذا در خود تابلوي اصلي سيستم محلي براي باطريهاي اضطراري در نظر مي گيرند. اين باطريها به مدار الکترونيکي تابلو وصل مي گردند و در زمان وجود برق شهر توسط سيستم شارژ و آماده نگه داشته مي شوند و هنگام قطع برق شبکه بدون تاخير وارد مدار شده و برق اضطراری سيستم را تامين مي نمايند. مدت زمان تامين برق اضطراري بستگي به ظرفيت باطريهاي مورد استفاده و مصرف سيستم دارد.
مشخصات باتری مورد نياز معمولا در راهنماي پانل اصلي ذکر مي گردد. در صورت طولانی شدن زمان قطع برق شهر در اينگونه سيستمها بايد قبل از اينکه شارژ باطري پايين بيايد و باطری کارآيي خود را از دست بدهد آنرا با باطری پر تعويض نمود. برخی از انوع باطريهای مورد استفاده در اين سيستمها را در زير مشاهده مي نماييد:
Dry battery ups
باطريهاي اسيدی آب بندي شده (اين نوع باطريها که به آنها خشک نيز مي گويند نياز به نگهداري ندارند)
Nickel cadmium batteries
باطريهاي نيکل کادميم: اين باطريها نسبت به باطريهاي اسيدي داراي حجم کمتري بوده وقابل شارژ نيز مي باشند.
۲- برق اضطراري براي کامپيوترها:
براي کامپيوترها و ساير دستگاههايي که در صورت قطع برق امکان از دست رفتن اطلاعات در آنها وجود دارد يا براي مواردي مانند تجهيزات اتاق عمل که نياز به اعمال برق اضطراري به سيستم بدون تاخير مي باشد از منابع تغذيه اضطراری بدون تاخير (Uninterruptable Power Systems) (UPS) استفاده مي گردد. در “UPS”ها برق باطريها توسط مدار اينورتر به ولتاژ ۲۲۰ ولت “AC” تبديل مي گردد و در صورت قطع برق شهر در عرض چند ميلي ثانيه در اختيار سيستم قرار مي گيرد. “UPS” در توانهاي متفاوتي نظير ۳۰۰- ۷۰۰ -۱۰۰۰ – ۶۰۰۰ ولت آمپر ساخته مي شوند و بايد باتوجه به تعداد و مصرف دستگاه هايي که بايد تغذيه شوند “UPS” با توان مناسب را انتخاب نمود. البته علاوه بر محدوديتي که توان خروجي UPS در تعداد دستگاههاي مورد تغذيه ايجاد مي کند محدوديتي نيز در زمان تغذيه دستگاه ها وجود دارد. هرچه ظرفيت باطريها بيشتر باشد مدت طولاني تري مي توان دستگاه هارا تغذيه کرد . باطريها بطور جداگانه يا در کابينتهاي خاصي (Battery Pack) قرار ميگيرند و به ترمينال ورودي ” DC ” در پشت UPS وصل مي شوند. UPS ها با ولتاژ ۴۸ , ۲۴ , ۱۲ V DC تغذيه مي شوند . برای ولتاژ ۲۴ ولت دو باطری ۱۲ ولت و براي ۴۸ ولت ۴ باطري کاملا يکستان را با هم سري کرده و به UPS وصل مي کنند. معمولا UPS ها داراي تنظيم کننده اتوماتيک ولتاژ (Automatic Voltage Regulation) (AVR) مي باشند تا در هنگام وجود برق شبکه عمل تثبيت ولتاژ را نيز در محدوده مشخصي انجام دهند. مقدار محدوده تثبيت ولتاژ معمولا بصورت درصد در مشخصات فني “UPS” ذکر مي گردد. هنگامي که ولتاژ ورودي پايين است “AVR” ولتاژ را پايين مي آورد (BUCK) در “UPS” هاي جديد يک پورت RS232 وجود دارد که در پشت UPS قرار مي گيرد و از آن جهت اتصال به کامپيوتر استفاده مي شود . بعد از وصل کردن “UPS” به کامپيوتر مي توان با نرم افزار ارائه شده به همراه آن تنظيمات مربوطه را انجام داد. کانکتور اتصال به برق شهر نيز در پشت “UPS” قرار مي گيرد و خروجيهاي برق ۲۲۰ ولت از پريزهاي پشت “UPS” گرفته مي شود.
يک “UPS” خانگي در توانهاي ۴۰۰ و ۶۰۰ و ۱۰۰۰ ولت آمپر و اتصالات پشت UPS